Enzimler

  • Yazdır

ENZİMLER

Tanım:Biyokimyasal tepkimelerin aktivasyon enerjilerini düşürerek tepkimeleri hızlandıran biyolojik katalizörlere ENZİM denir.

Enzimlerin Yapısı:  

 

Basit enzim : Sadece proteinden meydana gelmiştir.Örneğin sindirim enzimleri basit enzimlerdir.

Bileşik enzim:

Protein kısım: Apoenzim olarak isimlendirilir. Enzimin etki edeceği maddeyi belirler. Genlerin kontrolünde sentezlenir.Substratı belirler.

Yardımcı kısım:

     a-    koenzim: Organik yapılıdır. Vitaminler koenzim olarak çalışırlar.

     b-    kofaktör: İnorganik yapılıdır. Mineraller kofaktör olarak çalışırlar.

     ENZİMLERİN ÖZELİKLERİ:

     Aktivasyon enerjisini düşürürler.

     Reaksiyonu hızlandırırlar.

     Reaksiyondan değişmeden çıkarlar ve tekrar kullanılabilirler.

     Sıcaklık değişimlerinden ve  pH değişimlerinden etkilenirler(protein yapılı).

     Her enzimin etki edeceği sübstrat kendine özgüdür(anahtar-kilit uyumu)

     Sübstratlara dış yüzeyden etki ederler. Yüzey alanı arttıkça tepkime hızı artar

     Tepkime çeşidi kadar enzim çeşidi vardır.

     DNA şifresine göre sentezlenir(Bir gen-bir enzim hipotezi)

    

  Genellikle çift yönlü çalışırlar(tersinir).

  (Sindirim enzimleri tek yönlüdür)

  A  +B  ------------>C+B  (B enzim)

  Takım halinde çalışabilirler. Bir enzimin ürünü başka bir enzimin sübstratı olabilir

 A +B ---------->C+B  (B ve D enzim)

 C+D----------> E+D

  Hücre içinde üretilir hücre içi ve dışında çalışabilirler.

  İnaktif enzimlere- jen eki, aktif enzimlere –az eki getirilerek isimlendirilirler.

 Pepsinojen(pasif)------pepsin(aktif)

 Amilaz, laktaz, sükraz aktif enzimlerdir

ENZİMLERİN ÇALIŞMASINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER:

1-SICAKLIK:

Enzimler protein yapılı oldukları için sıcaklık değişimlerinden etkilenirler.Düşük sıcaklıkta enzimin yapısı bozulmaz ancak aktifliği durur. Yüksek sıcaklıkta enzimin yapısı bozulur. Enzimin en iyi çalıştığı sıcaklığa optimum sıcaklık denir

      

2-pH DEĞERİ:

Enzimler genellikle nötrdürler. Her enzimin optimum çalıştığı bir pH değeri vardır. Örneğin mide enzimi pepsin 1,5-2 pH değerinde çalışır. pH değişimi enzimi yavaşlatır.

3-SU MİKTARI:Enzimler etkinliğini suyun varlığında gerçekleştirebilirler. Ortamdaki su miktarının en az %15 olması gerekir.

4-SÜBSTRAT MİKTARI:

a-Enzim - sübstrat miktarı sınırsız ise;

Tepkime hızı sürekli artar.

b-Enzim miktarı sınırsız, sübstrat miktarı sabit olduğunda tepkime belli noktaya kadar hızlanır, sübstrat azaldıkça tepkime hızı azalır ve sonunda durur

c-Enzim miktarı sabit sübstrat miktarı sınırsız ise tepkime hızı önce artar, sübstrat artışına bağlı olarak tepkime hızı sabit kalır.

 5-Substrat Yüzeyİ:

Enzimler etkilerini  sübstratın dış yüzeyinden başlatır. Bu yüzden sübstratın dış yüzeyinin artırılması enzimin tepkime hızını artırır.

6-KİMYASAL MADDELERİN ETKİLERİ:

a-aktivatörler:

enzimin etkinliğini artıran organik yada inorganik maddelerdir. Bunlar ko enzim veya ko faktör olana maddelerdir.

Pepsinojen       +      HCI       -------------------->Pepsin

(Pasif enzim)     (inorganik aktivatör)             aktif enzim

Kimotripsinojen   +   Enterokinaz   --------------->Kimotripsin

(Pasif enzim)      (organik aktivatör)                 aktif enzim

Ayrıca dopingler, uyarıcılarda aktivatör olarak görev yaparlar

b-inhibitörler:

Enzimlerin çalışmasını yavaşlatan veya durduran organik veya inorganik yapılardır.cıva(Hg),kurşun(Pb), siyanür gibi maddeler inhibitörlerdir.