Bitkilerde Büyüme ve Hareket
Bitkilerde büyüme hücrelerin bölünmesi, büyümesi ve farklılaşması ile gerçekleşir.Bu olayların gerçekleşmesi sırasında genler, hormonlar ve çevresel faktörler etkili olur.
Çevresel faktörler;
Işık, sıcaklık, su, atmosferik gazlar, toprak, yer çekimivb.
Hormonlar;
Büyümeyi artıran hormonlar (Oksinler, giberelinler, sitokininler)
Büyümeyi azaltan hormonlar (etilen, absisik asit)
BİTKİSEL HORMONLAR
Bitkiler tarafından üretilen hormonlar genelde üretildiği yerde değil diğer yerlerde etkili olurlar.
Genellikle floem ile taşınırlar.
a.Oksin
Bitkinin genç yapraklarında, genç tohum ve meyvelerde ve büyüme bölgelerindeki hücreler tarafından üretilir.
Floemle taşınır.
Hücre bölünmesini hızlandırır.
Kök ve gövdede büymeye bağlı yönelme üzerinde etkilidir.
Kök ve yaprak gelişiminde etkilidir.
b.Sitokininler
Bitki köklerinde üretilir.
Ksilemle taşınır.
Hücre bölünmesini uyarır.
*Sekonder meristemin tekrar bölünme yatanaği kazanmasını sağlar.
Yaprakların yeşil kalmasını sağlar.
*** Oksin sitokininden fazla üretilirse kökler, sitokinin oksinden fazla üretilirse yaprak ve gövde gelişir.
c.Giberelinler
Bitki embriyolarında üretilir.
Ksilem ve floemle taşınabilir.
Hücre bölünmesini uyarır.
*Tohumda uyku halinin(dormansi) sonlanmasını sağlar.
Çiçeklenmeyi uyarır.
Gövde, yaprak ve meyve büyümesini sağlar.
d.Absisik asit
Yapraklarda üretilir.
Floemle taşınır.
Çimlenmeyi ve çiçeklenmeyi engeller.
Tohumun uyku halinde kalmasını sağlar.
Yaprak dökülmesini sağlar.
***Stomaların kapanmasını sağlar.
e.Etilen
Gaz halinde yayılır.
Meyvenin olgunlaşmasını sağlar.
Yaprak dökülmesini sağlar.
BİTKİLERDE HAREKET
Bitkilerde aktif hareket görülmez. Tropizma ve nasti olmak üzere durum geğiştirme hareketi görülür.
Tropizma Hareketi
Uyaranın yönüne bağlı harekettir.
Bitkide oksin hormonuna bağlı olarak gerçekleşir.
Yönelim uyarana doğru olursa (+) tropizma, uyarana zıt yönde olursa (-) tropizma adı verilir.
Fototropizma
Uyaran ışıktır.
Bitki heryönden ışık alırsa oksin gövdeye eşit dağılır.Gövdenin heryerinde eşit büyüme gerçekleşir.
Bitki bir yönden ışık alırsa oksin ışık almayan tarafa geçer.Oksinin olduğu tarafta büyüme hızlı olur ve ışığa doğru yönelme gerçekleşir.
Geotropizma
Bitkilerin kökünün yerçekimine doğru gövdesinin yerçekiminin tersi yönünde yönelim hareketidir.
