Ders Notu / Mayoz Bölünme

  • Yazdır

MAYOZ BÖLÜNME

GENEL ÖZELLİKLERİ

√ Kromozom sayısının yarıya indiği bölünme şeklidir.

√ 2n kromozomlu canlılarda gamet oluşumunu sağlar.

√ Bölünme sonucu n kromozomlu 4 hücre oluşur.

√ Kalıtsal çeşitliliğe neden olur.Çeşitliliğin nedeni;

       1.Homolog kromozomların rastgele ayrılması

       2.Krossing-over

√ Birbirini takip eden Mayoz I ve Mayoz II olmak üzere iki hücre bölünmesinden oluşur.

MAYOZ BÖLÜNMENİN EVRELERİ

MAYOZ I

İNTERFAZ :

-Büyüme, solunum, ATP sentezi, protein sentezi yoğundur.

-DNA replikasyonu gerçekleşir.

-Sentrozom eşlenir.

ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ

Profaz I:

-Çekirdek zarı ve çekirdekçik kaybolur.

-Kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak 2 homolog kromozomlu  haline gelir.

-İnterfazda eşlenen sentriyoller kutuplara çekilir.

-İğ iplikleri oluşur.

-2 homolog kromozom 4 kardeş kromatitden oluşur.Bu dörtlü yapıya TETRAT denir.

-Homolog kromozom çiftlerinin yanyana gelerek sarmal oluşturmasına SİNAPSİS adı verilir.

-Kardeş olmayan kromatitlerin oluşturduğu çapraz kesişme noktasına KİYAZMA adı verilir.

-Kardeş olmayan kromatitlerin kiyazma noktalarındaki gen değişimine KROSSİNG-OVER adı verilir.

           *Krossing-over sonucunda gen sayısı ve kromozom sayısı değişmez, yapısı değişir.

           *Genler arası uzaklık arttıkça krossing-over ihtimali artar.

 

Metafaz I:

-Homolog kromozomlar hücrenin ekvatoral bölgesine karşılıklı dizilir. 

-Kromozomların en belirgin görüldüğü evredir.

Anafaz I: 

-Homolog kromozomlar ayrılarak kutuplara çekilir.(Ayrılma rastgele gerçekleştiği için çeşitliliğe neden olur)

 Telofaz I:

-Kromozomlar kutuplara çekilmiştir.

-Çekirdek zarı ve çekirdekçik oluşur, iğ iplikleri kaybolur.

SİTOPLAZMA BÖLÜNMESİ

hayvan hücrelerinde boğumlanma bitki hücrelerinde ara lamel oluşumu ile sitoplazma bölünmesi gerçekleşir.

»»» MAYOZ I SONUCUNDA KROMOZOM SAYISI YARIYA İNER VE "n" KROMOZOMLU 2 HÜCRE OLUŞUR. 

 

 MAYOZ II 

 İnterfaz görülmez.!!!

 ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ

Profaz II:

-Çekirdek zarı  ve çekirdekçik kaybolur.

-İğ iplikleri oluşır ve kardeş kromatitlerin senttromerlerine tutunur.

Metafaz II:

-Kromozomlar hücrenin ekvatoral bölgesine dizilir.

Anafaz II:

-Kardeş kromatitler birbirinden ayrılarak kutuplara doğru çekilir.

Telofaz II:

-Kromozomlar kutuplara çekilmiştir.

-Çekirdek zarı ve çekirdekçik oluşur.

SİTOPLAZMA BÖLÜNMESİ

-Hayvan hücrelerinde boğumlanma, bitki hücrelerinde ara lamel oluşarak sitoplazma bölünür.

-Sonuçta n kromozomlu 4 hücre oluşur.